insurez
02-09-2025 16:21

Axborot-kutubxona markazida kitobxonlik madaniyatini rivojlantirish va kitobxonlikni ko‘paytirish borasida olib borilgan ishlar


 Kitobxonlik shaxsini shakllantirishda unda kitobxonlik madaniyatini tarbiyalash muhim ahamiyatga ega. Inson hayoti atrof-olamidagi narsalarni tushunish, hayotda o‘zini anglashga bo‘lgan ehtiyoj, milliy g‘urur, yashash uchun kurashishdan iboratdir. Shaxs ma’naviy kamolati jamiyat taraqqiyoti darajasini belgilar ekan, barcha zamonlarda ham yosh avlodni ma’naviy barkamol etib tarbiyalashda katta e’tibor berilgan. Yosh avlodni ma’naviy shakllantirishda kitobxonlikning o‘rni o‘ziga xos. Kitobning inson hayoti, kishilik jamiyati, ma’naviy taraqqiyotidagi beqiyos o‘rni qadimdan ma’lum. U dunyoni tanish, bilim berish bilan birga go‘zallikka muhabbat uyg‘otish, undan zavqlanish, yovuzlikdan nafratlanish tuyg‘usini paydo qiladi.Shunday qilib, kitob insonning yaqin do‘sti va doimiy yo‘ldoshi bo‘lib, uning aqliy taraqqiyoti va ma’naviy kamolatiga yordam beradi.Kitobsiz yashash mumkin emas, chunki har qanday kishi faqat kitob orqaligina insoniyat tarixi va o‘tmishi haqida aniq tushunchaga ega bo‘ladi. Kitob kishi ongini boyitadi, uning tabiyat va jamiyatda yuz berayotgan o‘zgarishlarni bilib olishiga imkon beradi.Eng muhimi, kitob kishini to‘g‘ri yashash va hayotda o‘ziga xos yo‘lni tanlab olishga o‘rgatuvchi darslik hamda inson uchun eng beminnat do‘stdir.Chunki undan istalgan vaqtda foydalanishimiz mumkin.Binobarin, kitoblar sizga hech qanday shart qo‘ymaydi.Shu boisdan kitob o‘tmishni ham, bugun va ertani ham bog‘lab turuvchi kuchli vositadir.Insonning aql-zakovati va bilimlarini saqlash va keng yoyishning eng mukammal quroli bo‘lgan kitob shaxsning har tamonlama yuksalishiga va ijtimoiy taraqqiyotiga yordam beradi, u har bir kishiga insoniyat erishgan yutuqlarni bilish imkonini beradi va bu bilan xalqlar o‘rtasidagi hamjihatlikni mustahkamlashga xizmat qiladi.Bu esa chinakam va barqaror tinchlikni o‘rnatish uchun shart-sharoitdir.                                                       

    Ulug‘ yurtdoshimiz, shoir Yusuf Xos Hojibning 1069 yilda yaratgan “Qutadg‘u bilig” asaridagi quydagi misralar diqqatga sazovor:                         

                            Bitib qo‘ymasaydi dono qalami,

                           Qorong‘u qolardi moziy olami.                         

      Haqiqatan ham, bizgacha saqlanib qolgan shunday yozuvlar, kitoblar bo‘lmaganida insoniyat o‘z o‘tmishini ham, bilim, donolik va xikmatlarni ham bilolmagan , ilm-fanni ham taraqqiy ettira olmagan bo‘lardi.                                                                                                                                 Kitob haqida, uning xislatlari, inson hayotidagi o‘rni to‘g‘risida juda ko‘p allomalarning fikrrini keltirish mumkin. Jumladan, XV asarda yashab ijod etgan fors-tojik adabiyotining buyuk vakillaridan biri Abdurahmon Jomiyning quydagi falsafiy she’ri diqqatga sazavordir:                        

                         Kitobdan yaxshiroq do‘st yuq jahonda,

                         G‘amxo‘ring bo‘lgan u g‘amli zamonda.

                         U bilan qol tanho hech bermas ozor,

                         Joningga yuz rohat beradi takror.

                         Bilimdonlar so‘zi bordir bu bobda,

                        “Bilimdon go‘rdayu, ilim kitobda!”

                          Agar yolg‘iz ersang hamdard kitobdir, 
                         Bilim subhidagi nur ham kitobdir. 

Bu erda keyingi avlod oldingi avlod yaratgan moddiy va ma’naviy boyliklarning vorisiyligini, insonning bu dunyoda ekanligini bir jumla bilan, bobolar tilidan ifodalab bergan: “Bilimdon go‘rdayu, ilmi kitobda!”. Bu erda ham ma’naviyatning, bilimning, ularni o‘zida mujassamlashtirgan kitoblarning adabiyligi, kiyingi avlodga merosligi tabiiy bir hol ekanligini ifodalaydi.                                                                                                                                             Birinchi Prezidentimizning “Yuksak ma’naviyat-ehgilmas kuch” asarida “Biz odamlarning ma’naviy  tarbiyasini o‘ylab, tinchlik va xayrli ishlarni ko‘zlab harakat qilayotgan har bir kishini qo‘llab-quvvatlaymiz, ular bilan hamkorlik qilamiz” dedi.Masalaning boshqa tomoni ma’rifat va madaniyatning moddiy-texnik bazasini mustahkamlash.Inson to‘laqonli hayoti uchun nihoyatda zarur bo‘lgan maktablar, kutubxonlar, teatr va boshqa madaniyat o‘choqlarini ko‘paytirish, ularning sharoitini yaxshilsh, yangi hayot, yangi jamiyat podevorini barpo etishda asosiy vositalardan biri ekanligi ta’kidlanadi.      

  Darhaqiqat, yosh avlodni intellektual jihatdan rivojlantirish, ularning axborot olish imkoniyatlarini kengaytirish bugunning dolzarb vazifalaridan biriga aylandi.Kutubxonalar va yangi maqomda o‘z faoliyatini boshlagan axborot-kutubxona markazlari ishiga moddiy va ma’naviy rag‘bat ko‘rsatildi.       

Respublikada ijtimoiy-iqtisodiy sohani isloh qilishning hozirgi sharoitda axborot-kutubxona faoliyatini rivojlantirishning maqsad va vazifalari mamlakatda amalga oshirilayotgan o‘zgarishlarga va xalqaro amaliyotga mos bo‘lishi zarur. Shu munosabat bilan fuqoralarning axborotdan erkin foydalanish bo‘yicha konstitutsiyaviy huquqlarini,shu jumladan milliy qadriyatlar va jahon madaniyati, amaliy va fundamental bilimlardan barhamand bo‘lishini ta’minlaydigan aholiga axborot-kutubxona xizmatlari ko‘rsatishning sifat jihatdan yangi tizimni yaratish, kutubxonalarda saqlanayotgan milliy madaniy merosni asrab-avaylash va boyitish, axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini keng joriy etish hisobiga axborot-kutubxona muassasalari faoliyatini tashkil etishni takomillashtirish ustuvor vazifaga aylanmoqda.    

  Nurobod tuman axborot-kutubxona markazida 2020-2025- yillarda fondi 10883 nusxaga, faol kitobxonimiz esa 17174 nafarga yetkazildi. Bolalarni kitobxonllikka o‘rgatish, ijodiy faoliyatiga jalb qilish orqali o‘sib kelayotgan yosh avlodin bilimli, ma’naviy yuksak shaxs etib shakllantirish borasida muayan ishlar olib borilmoqda. Jumladan, “Kitobxon ona-kitobxon bola”, "Kitobxonlik oiladan boshlanadi", “Mushoira kechasilari”, Treninglar, viktorinalar, tanlovlar, o‘yinlar, ovoz chiqarib o‘qishlar, davra suhbatlari, konferensiyalar, kitob taqdimotlari, “Kitobsevar millat” shiori ostida “Kitobxonlik haftaligi”, “INFOLIB O‘ZBEKISTON-2024” XIII milliy axborot-kutubxona haftaligi,  “Yosh kitobxon”, “Yilning eng yaxshi Axborot-kutubxona markazi mutaxassisi” hamda “Yo‘l-yo‘lakay” loyihasi asosida tadbirlar kitobxonlarning o‘qish madaniyatini shakllantirish, kitobxonlikni targ‘ib qilish va ommalashtirish sohaga innovatsiyon imkoniyatlarni yaratish  uchun muntazam o‘tkazilib kelinmoqda. Hozirgi kunga kelib bolalar kitobxonligining soni yanada oshib kelmoqda. Sog‘lom bola tarbiyasiga bugun barchamiz mas’ulmiz.Uning ma’naviy yetukligini kamol toptirish uchun unga munosib sovg‘a deb bugun kitobni tanlaymiz. U qancha o‘yinqaroq va injiq bo‘lmasin biz unga qanday ajdodlarning avlodi ekanligini ongiga singdirib borsak, ularga munosib bo‘lish uchun qanchalik kitob o‘qishi zarurligini o‘qtira olsak, u albatta kutubxona manzilini izlaydi. Endi undagi o‘zgarishlarni do‘stlari ilg‘ab boradi. Unga havas bilan qaray boshlaydi. U kitobdek beg‘ubor do‘stlariga kutubxona haqida tulqinlanib gapiradi.Ertaga do‘sti bilan tashrif buyuradi. O‘qigan kitoblari haqida bahslashadi, fikr mulohaza yuritadi. Ularning kitobxonlik davrasi kengayib, bo‘sh vaqtlari she’r yodlash va ijobiy obrazlarga taqlidiga o‘tadi.Biz mutaxassislar vazifamiz ularning intilishi va yo‘nalishlarini munosib baholab to‘g‘ri yo‘naltirishdan iboratdir.

 

Nurobod tuman Abonement va

foydalanuvchilarga xizmat

ko‘rsatish xizmati rahbari                             M.Qaxxarova

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                         

Teglar
- -